การตรวจหลอดเลือดสมอง : การประเมินความเสี่ยงอัมพฤกษ์ในโรคหลอดเลือดแดงใหญ่คาโรติดตีบแบบยังไม่เคยมีอาการ

การตรวจหลอดเลือดสมอง ในหัวข้อ
การประเมินความเสี่ยงอัมพฤกษ์ในโรคหลอดเลือดแดงใหญ่คาโรติดตีบแบบยังไม่เคยมีอาการ
หลอดเลือดแดงใหญ่ที่ขึ้นไปเลี้ยงสมอง ได้รับเลือดมาจากหัวใจ ผ่านหลอดเลือดใหญ่ที่ขั้วหัวใจ ได้เป็นแขนงสี่หลอด ผ่านลำคอ แบ่งเป็นระบบหลอดเลือดทางด้านหน้า มีด้านขวาและด้านซ้าย ระบบหลอดเลือดทางด้านหลัง มีด้านขวาและด้านซ้าย

ระบบหลอดเลือดทางด้านหน้า เรียกหลอดเลือดแดงใหญ่คาโรติด ส่งเลือดปริมาณ 8 ใน 10 ส่วน ระบบหลอดเลือดด้านหลัง ส่งเลือดปริมาณ 2 ใน 10 ส่วน

โรคที่เกิดกับหลอดเลือดแดงใหญ่คาโรติด อาจส่งผลให้เกิดอัมพฤกษ์ หรืออัมพาตถาวรจากสมองขาดเลือดเป็นบริเวณกว้าง

โรคหลอดแดงใหญ่คาโรติดตีบที่ส่งผลให้เกิดโรคอัมพฤกษ์ อัมพาต เรียกโรคคาโรติดตีบแบบมีอาการ ตรวจอัลตราซาวด์หลอดเลือดสมอง พบสัญญาณอนุภาคจากเกล็ดเลือดเกาะคราบไขมันที่หลอดเลือดคอ หลุดลอยขึ้นไปตามกระแสเลือดตรวจพบได้ที่หลอดเลือดสมอง ให้การรักษาด้วยยาต้านเกล็ดเลือด

เนื่องจากมีโอกาสเกิดโรคอัมพฤกษ์ อัมพาตซ้ำได้ถึง 26% ใน 2 ปี

การรักษาด้วยการผ่าตัดหลอดเลือดแดงคาโรติด Carotid Endarterectomy หรือการสวนหลอดเลือดแดงเพื่อใส่ขดลวดขยายบริเวณหลอดเลือดตีบ Carotid stenting เป็นการรักษามาตรฐานเมื่อพบโรคหลอดเลือดแดงคาโรติดตีบแบบมีอาการ

ในบางกรณี ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงโรคหลอดเลือด แต่ยังไม่เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตมาก่อน ตรวจพบหลอดเลือดคาโรติดตีบ จะประเมินความเสี่ยงจากข้อมูลหลายๆ อย่างประกอบกัน ได้แก่
• ลักษณะคราบไขมันที่เกาะหลอดเลือด ประเมินโดยอัลตราซาวด์หลอดเลือดคอ
• โรคหลอดเลือดแดงที่คอด้านตรงข้าม
• Diffusion MRI และ Conventional MRI ตรวจดูร่องรอยเนื้อสมองขาดเลือดเฉียบพลัน และเทียบความแตกต่างของร่องรอยเนื้อสมองขาดเลือด ระหว่างสมองทั้งสองซีก
• CT หรือ MRI Perfusion Scan เพื่อดูการไหลเวียน และปริมาณเลือด ที่เข้าไปเลี้ยงเนื้อสมอง

อย่างไรก็ตาม โรคหลอดเลือดแดงคาโรติดตีบแบบยังไม่เคยมีอาการ มีโอกาสเกิดโรคอัมพฤกษ์ อัมพาตได้ประมาณ 1% ต่อปี อุบัติการณ์แตกต่างกันมาก เมื่อเทียบกับโรคหลอดเลือดคาโรติดตีบแบบมีอาการ

ผลการตรวจประเมินความเสี่ยงไว้ใช้พิจารณาร่วมกับข้อดี และผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์ของการรักษาด้วยการผ่าตัดหรือใส่ขดลวดขยายหลอดเลือดตีบ

รูปที่ 1 ภาพ MRA แบบไม่ฉีดสี
ภาพด้านซ้ายมือ แสดงหลอดเลือดแดงใหญ่ สี่หลอดเลือด ผ่านคอ ขึ้นไปเลี้ยงสมอง
ภาพตรงกลาง แสดงระบบหลอดเลือดสมองทางด้านหน้า มีด้านขวาและด้านซ้าย
ภาพด้านขวามือ แสดงระบบหลอดเลือดสมองทางด้านหลัง

รูปที่ 2 แสดงโรคหลอดเลือดแดงคาโรติดตีบแบบมีอาการ
ภาพด้านซ้ายมือ เป็นภาพ CTA สามมิติ แสดงหลอดเลือดคาโรติดด้านซ้ายตีบ
ภาพตรงกลาง และภาพด้านขวามือ เป็นภาพ MRI แสดงบริเวณเนื้อสมองขาดเลือด ผู้ป่วยมีอาการแขนขาขวาอ่อนแรง

รูปที่ 3 ภาพอัลตราซาวด์หลอดเลือดแดงคาโรติด
แสดงภาพตัดขวางหลอดเลือด มีคราบไขมันที่เปลือกแคปซูลแตกเป็นแผล เรียก ulcerative plaque

รูปที่ 4 ภาพ MRI สมอง
แสดงร่องรอยสมองขาดเลือดเฉียบพลัน เป็นผู้ป่วยรายเดียวกับรูปที่ 3 สาเหตุเกิดจากอนุภาคเกล็ดเลือดหรือคราบไขมันลอยมาตามกระแสเลือด
อุดตันหลอดเลือดสมองส่วนปลาย ulcerative plaque
ในรูปที่ 3 จัดเป็นคราบไขมันชนิดที่มีความเสี่ยง อาจทำให้หลอดเลือดอุดตัน เกิดเนื้อสมองขาดเลือด

รูปที่5
ภาพด้านซ้ายมือ เป็นภาพ CTA สามมิติ ฉีดสี แสดงหลอดเลือดคาโรติดด้านซ้ายตีบ
เปรียบเทียบกับ ภาพด้านขวามือ เป็นภาพ MRA ไม่ฉีดสี

รูปที่6
ภาพอัลตร้าซาวนด์หลอดเลือดแดงคาโรติด แสดงคราบไขมันขนาดใหญ่ มีผลทำให้ทางเดินเลือดตีบ
เหลือเส้นผ่านศูนย์กลางเพียง 1.93 มิลลิเมตร คราบไขมันเป็นชนิดที่มีความเสี่ยง
เป็นคราบไขมันขนาดใหญ่และลักษณะเป็นคราบไขมันนิ่ม (soft plaque)

รูปที่ 7 ภาพ CT perfusion ตรวจโดย CT แบบฉีดสี
ดูการไหลเวียนของเลือดที่เลี้ยงเนื้อสมอง เพื่อวินิจฉัยบริเวณที่สมองขาดเลือด และบริเวณที่การไหลเวียนไปถึงช้า
ในภาพเลือดไปเลี้ยงเนื้อสมองทั้งสองซีกเป็นปกติและปริมาณพอๆกัน

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
โทร. 0 2265 7777

Medical Center: Neurology Center

Publish date desc: 29/10/2024