ปวดศีรษะ “ไมเกรน”
ไมเกรน เป็นโรคปวดศีรษะเรื้อรังชนิดหนึ่งที่พบได้บ่อย สามารถพบได้ทั่วไปตั้งแต่เด็กจนถึงผู้สูงอายุ ซึ่งอาการปวดไมเกรนมักจะรุนแรงและรบกวนการชีวิตประจำวัน ดังนั้นหากมีอาการปวดไมเกรนควรเข้ารับการตรวจรักษาอย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
สาเหตุของไมเกรน
ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าไมเกรนเกิดจากอะไร แต่เชื่อว่าเกิดจากความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าในสมอง และสารเคมีในสมอง
ปัจจัยกระตุ้นไมเกรน
อาการของไมเกรนแบ่งออกเป็น 4 ระยะ
1. อาการเตือน (Prodrome phase)
- จะมีอาการทางอารมณ์เป็นหลัก เช่น อยากอาหารมากกว่า อารมณ์แปรปรวน อ่อนเพลียไม่มีแรง
- มีอาการปวดตึงต้นคอ
- มักจะมีอาการก่อนเริ่มปวดศีรษะประมาณ 24 ชั่วโมง
2. อาการนำ (Aura phase)
- อาการที่พบมากที่สุด คือ อาการทางการมองเห็น ซึ่งพบได้ประมาณ 90% เช่น มองเห็นแสงกะพริบ มองเห็นภาพเบลอหรือบิดเบี้ยว
- อาการอื่นๆที่ สามารถพบได้ เช่น อ่อนแรงแขนขา หรือ ชาแขนขาครึ่งซีก
3. อาการปวดศีรษะ (Headache phase)
- ปวดศีรษะข้างเดียวของศีรษะ มักจะปวดตุ๊บๆบริเวณศีรษะ สามารถร้าวไปบริเวณกระบอกตาและท้ายทอยได้
- อาการปวดศีรษะรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมาก โดยอาการปวดจะค่อยๆปวดมากขึ้นจนถึงจุดปวดมากที่สุด โดยจะใช้เวลานานเป็นชั่วโมง
- อาการปวดศีรษะจะรุนแรงมากขึ้นได้ เมื่อทำกิจวัตรประจำวัน เช่น เดิน ขึ้นบันได ก้มศีรษะ
- อาการปวดศีรษะนาน ประมาณ 4 ชั่วโมง ถึง 3 วัน หากไม่ได้รับการรักษา
- ขณะปวดศีรษะ อาจจะมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้อาเจียน แพ้แสง
4. อาการหลังปวดศีรษะ (Postdrome phase)
- จะมีอาการอ่อนเพลีย หาวบ่อยๆ มึนงง สับสน
- มักมีอาการหลังปวดศีรษะภายใน 24 ชั่วโมง
การรักษาไมเกรน
ปัจจุบันการรักษาไมเกรนจะใช้ยาเป็นหลัก
1. ยาบรรเทาปวดไมเกรน - ยาแก้ปวดทั่วไป เช่น Paracetamol และ ยากลุ่ม NSAIDs เช่น Naproxen - ยาแก้ปวดเฉพาะไมเกรน ได้แก่ ยากลุ่ม Triptan เช่น Sumatriptan, Eletriptan และยากลุ่ม Ergotamine เช่น Cafergot - ยาลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ได้แก่ Metoclopramide และDomperidone
2. ยาป้องกันไมเกรน - ยากลุ่มลดความดัน เช่น Propranolol - ยาต้านอาการซึมเศร้า เช่น Amitriptyline - ยากันชัก เช่น Divalproex sodium, Topiramate - ยาanti CGRP เช่น Erenumab
การป้องกันไมเกรน
อาการปวดศีรษะนั้นมีมากมายหลายสาเหตุ หากมีอาการปวดศีรษะเรื้อรังหรือปวดรุนแรงมาก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุสำหรับแนวทางการรักษา สำหรับโรคปวดศีรษะไมเกรนถึงแม้จะเป็นโรคที่เรื้อรัง แต่สามารถที่จะควบคุมให้โรคสงบลงได้ โดยการออกกำลังกาย และพักผ่อนให้เพียงพอนะคะ อีกทั้งควรหมั่นสังเกตตัวเอง และหลีกเลี่ยงสิ่งเร้าที่กระตุ้นการปวดหัวไมเกรนด้วยค่ะ
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
โทร. 0 2265 7777
สาเหตุของไมเกรน
ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าไมเกรนเกิดจากอะไร แต่เชื่อว่าเกิดจากความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าในสมอง และสารเคมีในสมอง
ปัจจัยกระตุ้นไมเกรน
- ความเครียด
- นอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ อดนอน หรือ นอนมากจนเกินไป
- แสงแดดจ้า แสงไฟกะพริบ แสงไฟสว่าง
- เสียงที่ดังจนเกินไป
- กลิ่นที่รุนแรง เช่น น้ำหอม กลิ่นบุหรี่ กลิ่นสี
- การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศอย่างเฉียบพลัน
- ยาบางชนิด เช่น ยาคุมกำเนิด ยาฮอร์โมนเพศทดแทน
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศหญิง estrogen เช่น ช่วงมีประจำเดือน หลังคลอดบุตร หรือช่วงก่อนหมดประจำเดือน
- อาหารบางชนิด เช่น ช็อกโกแลต ผงชูรส ชีส อาหารแปรรูป แอลกอฮอล์
อาการของไมเกรนแบ่งออกเป็น 4 ระยะ
1. อาการเตือน (Prodrome phase)
- จะมีอาการทางอารมณ์เป็นหลัก เช่น อยากอาหารมากกว่า อารมณ์แปรปรวน อ่อนเพลียไม่มีแรง
- มีอาการปวดตึงต้นคอ
- มักจะมีอาการก่อนเริ่มปวดศีรษะประมาณ 24 ชั่วโมง
2. อาการนำ (Aura phase)
- อาการที่พบมากที่สุด คือ อาการทางการมองเห็น ซึ่งพบได้ประมาณ 90% เช่น มองเห็นแสงกะพริบ มองเห็นภาพเบลอหรือบิดเบี้ยว
- อาการอื่นๆที่ สามารถพบได้ เช่น อ่อนแรงแขนขา หรือ ชาแขนขาครึ่งซีก
3. อาการปวดศีรษะ (Headache phase)
- ปวดศีรษะข้างเดียวของศีรษะ มักจะปวดตุ๊บๆบริเวณศีรษะ สามารถร้าวไปบริเวณกระบอกตาและท้ายทอยได้
- อาการปวดศีรษะรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมาก โดยอาการปวดจะค่อยๆปวดมากขึ้นจนถึงจุดปวดมากที่สุด โดยจะใช้เวลานานเป็นชั่วโมง
- อาการปวดศีรษะจะรุนแรงมากขึ้นได้ เมื่อทำกิจวัตรประจำวัน เช่น เดิน ขึ้นบันได ก้มศีรษะ
- อาการปวดศีรษะนาน ประมาณ 4 ชั่วโมง ถึง 3 วัน หากไม่ได้รับการรักษา
- ขณะปวดศีรษะ อาจจะมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้อาเจียน แพ้แสง
4. อาการหลังปวดศีรษะ (Postdrome phase)
- จะมีอาการอ่อนเพลีย หาวบ่อยๆ มึนงง สับสน
- มักมีอาการหลังปวดศีรษะภายใน 24 ชั่วโมง
การรักษาไมเกรน
ปัจจุบันการรักษาไมเกรนจะใช้ยาเป็นหลัก
1. ยาบรรเทาปวดไมเกรน - ยาแก้ปวดทั่วไป เช่น Paracetamol และ ยากลุ่ม NSAIDs เช่น Naproxen - ยาแก้ปวดเฉพาะไมเกรน ได้แก่ ยากลุ่ม Triptan เช่น Sumatriptan, Eletriptan และยากลุ่ม Ergotamine เช่น Cafergot - ยาลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ได้แก่ Metoclopramide และDomperidone
2. ยาป้องกันไมเกรน - ยากลุ่มลดความดัน เช่น Propranolol - ยาต้านอาการซึมเศร้า เช่น Amitriptyline - ยากันชัก เช่น Divalproex sodium, Topiramate - ยาanti CGRP เช่น Erenumab
การป้องกันไมเกรน
- สังเกตและหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้น
- จดบันทึก Migraine diary
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ แนะนำให้เข้านอนและตื่นตรงเวลา
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- รับประทานอาหารตรงเวลา ไม่แนะนำให้อดอาหาร
อาการปวดศีรษะนั้นมีมากมายหลายสาเหตุ หากมีอาการปวดศีรษะเรื้อรังหรือปวดรุนแรงมาก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุสำหรับแนวทางการรักษา สำหรับโรคปวดศีรษะไมเกรนถึงแม้จะเป็นโรคที่เรื้อรัง แต่สามารถที่จะควบคุมให้โรคสงบลงได้ โดยการออกกำลังกาย และพักผ่อนให้เพียงพอนะคะ อีกทั้งควรหมั่นสังเกตตัวเอง และหลีกเลี่ยงสิ่งเร้าที่กระตุ้นการปวดหัวไมเกรนด้วยค่ะ
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
โทร. 0 2265 7777
ศูนย์รักษา: ศูนย์โรคระบบประสาท
วัน/เดือน/ปี ที่โพสต์: 29/06/2022
แพทย์ผู้เขียน
พญ. ธาวิณี ชีวไมตรีวงศ์
ความถนัดเฉพาะทาง
แพทย์ทางด้านโรคระบบประสาท